راهنمای نام‌گذاری پردازنده‌های AMD: درک اعداد، حروف و نسل‌ها

محیا فلاح
مرداد ۷, ۱۴۰۳
بدون دیدگاه

راهنمای نام‌گذاری پردازنده‌های AMD

در دنیای تکنولوژی، پردازنده‌ها به عنوان قلب تپنده‌ی سیستم‌های کامپیوتری نقش حیاتی در عملکرد و کارایی سیستم‌ها دارند. وقتی صحبت از انتخاب پردازنده مناسب می‌شود، برند AMD یکی از نام‌های بزرگ و شناخته شده در این زمینه است. اگر شما هم در میان مدل‌های مختلف پردازنده‌های AMD سردرگم هستید و نمی‌دانید کدام مدل برای نیازهای شما مناسب‌تر است، نگران نباشید! در این مقاله، به بررسی سیستم نام‌گذاری پردازنده‌های AMD خواهیم پرداخت. با مطالعه این راهنما، می‌توانید با اطمینان بیشتری پردازنده‌ی مناسب خود را انتخاب کرده و از ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن به‌طور کامل بهره‌مند شوید.

آشنایی با شرکت AMD

شرکت AMD، مخفف Advanced Micro Devices، یک شرکت چندملیتی آمریکایی است که در زمینه طراحی و تولید پردازنده‌ها و چیپست‌های الکترونیکی فعالیت می‌کند. این شرکت در سال ۱۹۶۹ توسط جری ساندرز تأسیس شد و به یکی از رقبای اصلی شرکت Intel تبدیل شد. در سال ۲۰۰۶، AMD شرکت کانادایی ای‌تی‌آی (ATI) را که سازنده معروف پردازنده‌های گرافیکی بود، خریداری کرد و برند ATI را با AMD ادغام کرد. از آن زمان، محصولات گرافیکی تحت برند AMD Radeon عرضه می‌شوند، که این ترکیب باعث تقویت موقعیت AMD در بازار سخت‌افزار شده است. دفتر مرکزی شرکت AMD در سانتا کلارا، کالیفرنیا قرار دارد و در حال حاضر، لیسا سو (Lisa Su) به عنوان مدیرعامل و مارک پپرمستر (Mark Papermaster) به عنوان مدیر ارشد در این شرکت فعالیت می‌کنند.

نحوه نام‌گذاری پردازنده‌های AMD

نام هر یک از پردازنده‌های AMD، بعد از اسم کمپانی، با نام تجاری یا برند آن شروع می‌شود. به‌طور معمول پردازنده‌هایی که در پلتفرم AMD عرضه می‌شوند، با برند رایزن (Ryzen) نام‌گذاری می‌شوند و هرچه عدد مقابل Ryzen بیشتر باشد، پردازنده‌ی موردنظر جدیدتر و قدرتمندتر است. برای مثال، پردازنده‌ی Ryzen 7 از یک نمونه‌ی Ryzen 5 قدرتمندتر خواهد بود. این شماره‌گذاری‌ها در AMD دقیقاً مشابه پردازنده‌های اینتل عمل می‌کنند و به کاربران کمک می‌کنند تا به راحتی از قدرت و نسل پردازنده اطلاع یابند. نام تجاری پردازنده‌های AMD معمولاً به چهار دسته کلی تقسیم می‌شود:

Ryzen: این نام تجاری برای پردازنده‌های اصلی AMD در دسته دسکتاپ و لپ‌تاپ استفاده می‌شود. پردازنده‌های Ryzen برای طیف وسیعی از کاربردها از جمله کارهای روزمره، بازی‌های رایانه‌ای و کارهای حرفه‌ای مانند ویرایش ویدئو و رندرینگ مناسب هستند.
Threadripper: این نام تجاری برای پردازنده‌های رده‌بالا و حرفه‌ای AMD به‌کار می‌رود، که برای کاربری‌های تخصصی مانند ویرایش ویدئو، طراحی سه‌بعدی، انیمیشن‌سازی و کارهای علمی نیازمند قدرت پردازشی بالا هستند. پردازنده‌های Threadripper دارای تعداد زیادی هسته و رشته (Threads) هستند که امکان پردازش چندوظیفه‌ای (Multitasking) و انجام کارهای سنگین را به‌طور هم‌زمان فراهم می‌کنند.
Athlon: این نام تجاری برای پردازنده‌های اقتصادی و مقرون‌به‌صرفه AMD به‌کار می‌رود که برای کاربری‌های عمومی و سبک مناسب هستند. پردازنده‌های Athlon به‌طور معمول دارای تعداد کمتری هسته و رشته هستند و برای کارهای روزمره مانند وب‌گردی، تماشای ویدئو و استفاده از نرم‌افزارهای سبک طراحی شده‌اند.
EPYC: این نام تجاری برای پردازنده‌های سروری AMD به‌کار می‌رود. پردازنده‌های EPYC برای مراکز داده، سرورها و کاربردهای محاسباتی سطح بالا طراحی شده‌. این پردازنده‌ها دارای تعداد زیادی هسته، پشتیبانی از حافظه‌های پیشرفته و قابلیت‌های امنیتی قوی هستند که برای بارهای کاری سنگین و حیاتی مناسب هستند.

معنای اعداد در نام‌گذاری پردازنده‌های Ryzen

شرکت AMD نیز همانند Intel از اعداد ۳، ۵، ۷ و ۹ برای نام‌گذاری مدل‌های اصلی پردازنده‌های خود استفاده می‌کند. این اعداد نشان‌دهنده‌ی سطح عملکرد و تعداد هسته‌ پردازنده‌های Ryzen هستند و به کاربران کمک می‌کنند تا به‌راحتی تفاوت‌های بین مدل‌های مختلف را درک کنند.

Ryzen 3: پردازنده‌هایی با حداکثر ۴ هسته که برای کاربری عمومی و روزمره طراحی شده‌اند. این پردازنده‌ها گزینه‌ای مناسب برای کارهایی مانند مرور وب، پردازش اسناد و استفاده از نرم‌افزارهای سبک هستند.
Ryzen 5: پردازنده‌هایی با حداکثر ۶ هسته که برای کاربری میان‌رده و استفاده‌های ترکیبی از جمله بازی‌های کامپیوتری با تنظیمات متوسط مناسب هستند.
Ryzen 7: پردازنده‌هایی با حداکثر ۸ هسته که برای کاربری حرفه‌ای و کاربردهای سنگین‌تر مانند ویرایش ویدیو، رندرینگ سه‌بعدی و بازی‌های با تنظیمات بالا طراحی شده‌اند.
Ryzen 9: پردازنده‌هایی با حداکثر ۱۶ هسته که برای کاربری‌های بسیار سنگین مانند ورک‌استیشن‌ها، رندرینگ پیشرفته و کاربردهای سروری مناسب هستند. این پردازنده‌ها بهترین عملکرد را در بین سری‌های اصلی Ryzen ارائه می‌دهند.

علاوه بر این چهار سری اصلی، پردازنده‌های بالارده‌ای تحت عنوان Threadripper نیز وجود دارند که برخی از آن‌ها تا ۶۴ هسته دارند. این پردازنده‌ها برای کارهای سنگین ورک‌استیشن و سرورها طراحی شده‌اند و به هیچ وجه مصرف عمومی یا گیمینگ ندارند.

نسل‌های مختلف پردازنده‌های Ryzen

کمپانی AMD در آگوست ۲۰۱۶ از معماری Zen رونمایی کرد و در مارس ۲۰۱۷، اولین نسل از پردازنده‌های مبتنی بر این معماری را به بازار عرضه کرد. تا به حال، چهار نسل از پردازنده‌های Ryzen عرضه شده و جدیدترین آن‌ها، نسل چهارم است که با معماری Zen 3 در اکتبر ۲۰۲۰ معرفی شد.

نسل اول: معماری Zen (عرضه در مارس ۲۰۱۷)

اولین نسل از پردازنده‌های Ryzen بر اساس معماری Zen طراحی شده بود و به‌خاطر بهبود عملکرد و کارایی در مقایسه با پردازنده‌های قبلی، به سرعت توجه‌ها را به خود جلب کرد. این نسل با فناوری ۱۴ نانومتری ساخته شده و نقطه قوت آن، معرفی هسته‌های چندگانه برای بهبود عملکرد چندوظیفه‌ای بود.

نسل دوم: معماری Zen+ (عرضه در آوریل ۲۰۱۸)

نسل دوم پردازنده‌های Ryzen، با نام Zen+ معرفی شد و از فناوری ۱۲ نانومتری بهره می‌برد. این نسل بهبودهایی در عملکرد تک‌هسته‌ای و کاهش مصرف انرژی نسبت به نسل اول ارائه داد. همچنین، بهبود در سرعت کلاک و کاهش زمان تاخیر (Latency) از دیگر ویژگی‌های این نسل بود.

نسل سوم: معماری Zen 2 (عرضه در جولای ۲۰۱۹)

نسل سوم پردازنده‌های Ryzen بر اساس معماری Zen 2 و با فناوری ۷ نانومتری ساخته شده است. این نسل به دلیل بهبودهای چشمگیر در عملکرد و کارایی، مورد استقبال گسترده‌ای قرار گرفت. پردازنده‌های این نسل دارای معماری بهینه‌شده برای عملکرد چند هسته‌ای و تک‌هسته‌ای هستند که بهبود قابل توجهی در نرخ‌فریم بازی‌ها و عملکرد کلی سیستم به ارمغان می‌آورد.

نسل چهارم: معماری Zen 3 (عرضه در نوامبر ۲۰۲۰)

نسل چهارم پردازنده‌های AMD، که با نام معماری Zen 3 شناخته می‌شوند، در نوامبر ۲۰۲۰ معرفی شد. این نسل همچنان از فناوری ۷ نانومتری بهره می‌برد، اما با بهینه‌سازی‌های قابل توجهی در طراحی هسته‌ها و عملکرد کلی همراه است. پردازنده‌های Zen 3 با تمرکز بر بهبود عملکرد تک‌هسته‌ای و افزایش بهره‌وری انرژی، توانسته‌اند به‌خوبی در رقابت با سایر پردازنده‌های رده‌بالا در بازار جایگاه خود را مستحکم کنند.

معماری Zen 4 در ایران عرضه شده و پردازنده‌های مبتنی بر این معماری مانند سری Ryzen 7000 در بازار موجود هستند. این پردازنده‌ها، فناوری ساخت 5 نانومتری، بهره‌وری انرژی بالاتر و عملکرد بهبود یافته‌ای نسبت به نسل‌های قبلی دارند. اما در مورد معماری Zen 5، این نسل هنوز به صورت رسمی عرضه نشده است. انتظار می‌رود که این پردازنده‌ها در سال‌های آینده معرفی شوند و پس از عرضه جهانی، وارد بازار ایران شوند. با توجه به تنوع و پیشرفت‌های پی‌درپی در هر نسل، AMD توانسته است با ارائه پردازنده‌هایی با کارایی بالا و ویژگی‌های مدرن، نیازهای مختلف کاربران را برآورده کند.

سری‌های مختلف پردازنده‌ AMD

پردازنده‌های شرکت AMD به چندین سری مختلف تقسیم می‌شوند که هر کدام برای مخاطبان و کاربری‌های خاصی طراحی شده‌اند. در ادامه به معرفی سری‌های اصلی پردازنده‌های AMD می‌پردازیم:

بررسی تفاوت سری‌های پردازنده Ryzen

پردازنده‌های سری Ryzen از شرکت AMD به گونه‌ای طراحی شده‌اند که نیازهای مختلف کاربران از کاربری‌های عمومی تا حرفه‌ای را پوشش دهند. هر نسل از این پردازنده‌ها با به‌روزرسانی‌های معماری و بهبودهای عملکردی همراه است که کارایی آن‌ها را افزایش می‌دهد. در ادامه به بررسی هر یک از این سری‌ها می‌پردازیم:

سری Ryzen 1000: اولین نسل از پردازنده‌های Ryzen که بر پایه معماری 14 نانومتری Zen طراحی شدند، سری Ryzen 1000 نام دارد. این سری پردازنده‌ها با اسم رمز «Summit Ridge» شناخته می‌شوند و شامل مدل‌هایی مانند Ryzen 7 1800X، Ryzen 7 1700X و Ryzen 7 1700 هستند. با معرفی شدن این پردازنده‌ها، رقابتی جدید میان پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی آغاز شد و سری Ryzen 1000 توانست توجه بسیاری را به خود جلب کند.
سری Ryzen 2000: نسل دوم پردازنده‌های Ryzen که با معماری 12 نانومتری Zen+ طراحی شده است، سری Ryzen 2000 نام دارد. در این نسل، بهبودهایی در کارایی و بهره‌وری انرژی نسبت به نسل اول بوجود آمده است. از مدل‌های مشهور این نسل، می‌توان به yzen 5 2600X، Ryzen 5 2600 و Ryzen 7 2700X اشاره کرد. این پردازنده‌ها توانستند جایگاه خود را در بازار نسبت به نسل قبلی خود محکم‌تر کنند و انتخاب جذابی برای کاربران میان‌رده باشند.
سری Ryzen 3000: این سری از پردازنده‌ها در ماه می 2019 معرفی شدند و دارای معماری 7 نانومتری Zen 2 هستند. پردازنده‌های سری Ryzen 3000 بهبودهای قابل توجهی در عملکرد و کارایی نسبت به نسل‌های قبلی دارند و با اسم رمز «Matisse» شناخته می‌شوند. مدل‌هایی مانند Ryzen 5 3600، Ryzen 7 3700X و Ryzen 9 3900X از جمله نمونه‌های این سری هستند که در بین کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به بازی‌های کامپیوتری محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند.
سری Ryzen 4000: پردازنده‌های سری Ryzen 4000 بیشتر به عنوان APU (واحد پردازشی شتاب‌یافته) شناخته می‌شوند که هم پردازنده مرکزی (CPU) و هم پردازنده گرافیکی (GPU) را در یک تراشه ترکیب کرده‌اند. این پردازنده‌ها با معماری 7 نانومتری Zen 2 و اسم رمز «Renoir» طراحی شده‌اند و برای کاربردهای مختلفی از جمله لپ‌تاپ‌ها و سیستم‌های جمع‌وجور مناسب هستند. مدل‌هایی مانند Ryzen 5 4600G و Ryzen 7 4700G از این سری هستند.
سری Ryzen 5000: این سری با معماری 7 نانومتری Zen 3 معرفی شدند و بهبودهای چشمگیری در عملکرد تک‌هسته‌ای و چند‌هسته‌ای ارائه می‌دهند. پردازنده‌های سری Ryzen 5000 با اسم رمز «Vermeer» شناخته می‌شوند و شامل مدل‌های مشهوری مانند Ryzen 5 5600X، Ryzen 7 5800X و Ryzen 9 5900X هستند. این پردازنده‌ها توانستند در بسیاری از بنچمارک‌ها عملکرد بی‌نظیری را به نمایش بگذارند و برای کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به بازی‌های کامپیوتری گزینه‌ای ایده‌آل باشند.
سری Ryzen 6000: این سری پردازنده با معماری 6 نانومتری Zen 3+ معرفی شدند و بهبودهای چشمگیری در بهره‌وری انرژی و عملکرد ارائه می‌دهند. پردازنده‌های سری Ryzen 6000 با اسم رمز «Rembrandt» شناخته می‌شوند و بیشتر در زمینه APU‌ها (پردازنده‌های دارای چیپست گرافیکی) متمرکز شده‌اند. مدل‌های مشهوری مانند Ryzen 5 6600U، Ryzen 7 6800U و Ryzen 9 6900HX در این سری قرار دارند. این پردازنده‌ها با تمرکز بر مصرف کمتر انرژی و کارایی بالا، به ویژه برای لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌های قابل حمل طراحی شده‌اند و توانسته‌اند در زمینه گرافیک و پردازش‌های چندوظیفه‌ای عملکردی بی‌نظیر را به نمایش بگذارند.
سری Ryzen 7000: این سری با معماری 5 نانومتری Zen 4 معرفی شدند و بهبودهای چشمگیری در عملکرد تک‌هسته‌ای و چند‌هسته‌ای ارائه می‌دهند. پردازنده‌های سری Ryzen 7000 با اسم رمز «Raphael» شناخته می‌شوند و شامل مدل‌های برجسته‌ای مانند Ryzen 5 7600X، Ryzen 7 7800X و Ryzen 9 7950X هستند. این پردازنده‌ها با پشتیبانی از DDR5 و PCIe 5.0، به همراه افزایش تعداد هسته‌ها و فرکانس‌های بالاتر، در بسیاری از بنچمارک‌ها عملکردی بی‌نظیر را به نمایش گذاشته‌اند و برای کاربران حرفه‌ای و علاقه‌مندان به بازی‌های کامپیوتری و کاربری‌های سنگین محاسباتی، گزینه‌ای ایده‌آل به شمار می‌آیند.

تاکنون سری‌های Ryzen 8000 و Ryzen 9000 از AMD به صورت رسمی معرفی نشده‌اند و آخرین نسل معرفی شده از این پردازنده‌ها، سری Ryzen 7000 است. سری‌های بعدی مانند Ryzen 8000 و Ryzen 9000 احتمالا در آینده معرفی خواهند شد، اما هنوز اطلاعات رسمی و دقیقی درباره آن‌ها منتشر نشده است.

سری پردازنده‌های رده‌بالای (HEDT)

پردازنده‌های HEDT (High-End Desktop) شرکت AMD که با نام Threadripper نیز شناخته می‌شوند، برای کاربری‌های حرفه‌ای و تدوین‌گران طراحی شده‌اند. این پردازنده‌ها توانایی انجام پردازش‌های پیچیده مانند ویرایش ویدیو، رندر سه‌بعدی و اجرای نرم‌افزارهای تخصصی را دارند. سری‌های مختلف این پردازنده‌ها عبارت‌اند از:

سری Ryzen Threadripper 1000: اولین نسل از پردازنده‌های Threadripper که بر پایه معماری Zen ساخته شده‌اند. این پردازنده‌ها با توانایی پردازشی بالا، مورد توجه کاربران حرفه‌ای قرار گرفته‌اند. مدل‌هایی مانند Threadripper 1950X جزئی از این سری هستند.
سری Ryzen Threadripper 2000: نسل دوم پردازنده‌های Threadripper که با معماری 12 نانومتری Zen+ طراحی شده‌اند. این پردازنده‌ها با افزایش سرعت فرکانس هسته‌ها و بهبود کارایی همراه بودند. مدل‌هایی مانند Threadripper 2950X از این سری هستند.
سری Ryzen Threadripper 3000: سری Ryzen Threadripper 3000 از شرکت AMD با استفاده از معماری 7 نانومتری Zen 2 طراحی شده‌اند و به دلیل ارائه عملکرد فوق‌العاده، برای کاربری‌های بسیار سنگین و حرفه‌ای استفاده می‌شوند. این سری پردازنده‌ها برای کاربران حرفه‌ای که به پردازش‌های پیچیده، چندوظیفه‌ای و محاسبات سنگین نیاز دارند، گزینه‌ی ایده‌آلی هستند.
سری Ryzen Threadripper 5000: هنوز به طور رسمی عرضه نشده‌اند، اما انتظار می‌رود که این سری از پردازنده‌ها با معماری Zen 3 و بهبودهای چشمگیر در عملکرد و کارایی روانه بازار شوند.

پسوند در نام‌گذاری پردازنده‌های AMD

در سیستم نام‌گذاری پردازنده‌های AMD، پسوندهای الفبایی (Power Suffix) به عنوان آخرین جزء نام پردازنده‌ها، نقش بسیار مهمی در تعریف ویژگی‌ها و کاربردهای هر پردازنده ایفا می‌کنند. این پسوندها به مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند تا به راحتی از توانایی‌های خاص هر پردازنده مطلع شوند. در زیر به برخی از رایج‌ترین پسوندهای استفاده شده در پردازنده‌های AMD و معانی آن‌ها می‌پردازیم:

حرف X: پردازنده‌های AMD که با حرف X مشخص شده‌اند، به معنای “اورکلاکینگ” یا افزایش سرعت پردازش به صورت پیش‌فرض هستند. این پردازنده‌ها معمولاً دارای سرعت کلاک بالاتری نسبت به مدل‌های بدون این علامت هستند.
حرف G: پردازنده‌هایی که با حرف G مشخص شده‌اند، به معنای “واحد پردازش سریع” (APU) هستند. این پردازنده‌ها دارای گرافیک داخلی (GPU) به همراه پردازنده مرکزی (CPU) می‌باشند. این ویژگی برای کاربرانی که نیاز به گرافیک داخلی دارند و نمی‌خواهند کارت گرافیک مجزا استفاده کنند، مناسب است.
حرف GE: حرف GE نشان‌دهنده نسخه کم‌مصرف‌تر و بهینه‌تر از پردازنده‌های APU است. این مدل‌ها برای استفاده در سیستم‌هایی با مصرف انرژی پایین‌تر طراحی شده‌اند و معمولاً در لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌های با نیاز به مصرف بهینه انرژی استفاده می‌شوند.
حرف XT: پردازنده‌هایی که با XT شناخته می‌شوند، نسخه‌های بهبود یافته‌تری از پردازنده‌های سری X هستند. این پردازنده‌ها معمولاً دارای سرعت کلاک بالاتر و بهبود عملکرد در مقایسه با مدل‌های X استاندارد می‌باشند.
حرف U: حرف U در نام‌گذاری پردازنده‌های AMD نشان‌دهنده‌ی پردازنده‌هایی است که به طور خاص برای استفاده در لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌های قابل حمل طراحی شده‌اند. این پردازنده‌ها بهینه‌سازی شده‌اند تا مصرف انرژی کمتری داشته باشند.
حرف H: پردازنده‌های H برای لپ‌تاپ‌های قدرتمند و ورک‌استیشن‌ها طراحی شده‌اند. این پردازنده‌ها معمولاً دارای قدرت پردازش بالا و کارایی بیشتر نسبت به مدل‌های U هستند.

حروف موجود در نامگذاری پردازنده‌های AMD به شما کمک می‌کند تا ویژگی‌های خاص و کاربردهای پردازنده را بهتر درک کنید. این علائم به شما اطلاعاتی درباره عملکرد، مصرف انرژی، و کاربردهای خاص پردازنده ارائه می‌دهند و بنابراین می‌توانند آگاهی خوبی پیش از خرید پردازنده،به شما بدهند.

جمع‌بندی

سیستم نام‌گذاری پردازنده‌های AMD به‌گونه‌ای طراحی شده است که اطلاعات دقیقی درباره ویژگی‌ها و عملکرد هر پردازنده ارائه دهند. این سیستم شامل چندین بخش است که هر کدام به یک جنبه از پردازنده اشاره دارند. اولین بخش، نام تجاری (Brand Name) است که معمولاً با Ryzen برای پردازنده‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ و Threadripper برای پردازنده‌های رده‌بالا و حرفه‌ای شروع می‌شود. دومین بخش شامل اعداد اصلی است که به تعداد هسته‌ها و سطح عملکرد پردازنده اشاره دارد. پردازنده‌های Ryzen 3 تا Ryzen 9 مطابق آنچه در بالا گفته شد، به ترتیب با حداکثر ۴، ۶، ۸ و ۱۶ هسته عرضه می‌شوند. سومین بخش، نسل پردازنده‌ها را مشخص می‌کند. سری‌های 1000، 2000، 3000، 4000 و 5000 هر کدام نمایانگر نسل‌های مختلف با فناوری‌های متفاوت هستند. به‌طور مثال، سری 1000 بر پایه معماری ۱۴ نانومتری Zen و سری 5000 بر پایه معماری ۷ نانومتری Zen 3 طراحی شده است. آخرین بخش شامل حروف الفبایی است که به ویژگی‌های خاص پردازنده اشاره دارند. حروفی مانند U برای پردازنده‌های کم‌مصرف لپ‌تاپ‌ها، H برای پردازنده‌های قدرتمند لپ‌تاپ‌های گیمینگ و حرفه‌ای، X برای نسخه‌های با کارایی بالا و G برای پردازنده‌های با گرافیک یکپارچه استفاده می‌شوند. با استفاده از این سیستم نام‌گذاری، شما قادر خواهید بود به‌راحتی پردازنده مناسب با نیازهای خود را انتخاب کنید. از اینکه تا اینجا با ما همراه بودید از شما متشکریم، لطفا نظرات و سوالاتتان را در بخش کامنت برای ما ارسال کنید.