
آموزش گام به گام ریکاوری انواع هارد
- سرخ حصاری
- بدون نظر
در عصر حاضر، اطلاعات دیجیتال بخش جداییناپذیر زندگی ما به شمار میروند. از اسناد کاری گرفته تا عکسها و فیلمهای خاطرهانگیز، تمام این دادهها روی دستگاههای ذخیرهسازی مانند هارد دیسکها نگهداری میشوند. هرچند این ابزارها بهطور کلی قابلاعتماد هستند، اما خرابیهای پیشبینینشده، حذفهای تصادفی یا حتی فرمت شدن ناخواسته میتواند منجر به از دست رفتن این اطلاعات ارزشمند شود. زمانی که چنین اتفاقاتی رخ میدهد، بسیاری از افراد دچار نگرانی و استرس میشوند، چرا که ممکن است اطلاعات از دسترفته، جایگزینی نداشته باشند. خوشبختانه، فناوری ریکاوری هارد راهحلی برای این مشکل ارائه میدهد. با کمک ابزارها و روشهای مناسب، میتوان بخش بزرگی از دادههای از دسترفته را بازگرداند و از ضررهای احتمالی جلوگیری کرد.
ریکاوری هارد نهتنها برای بازیابی فایلهای حذفشده، بلکه برای رفع مشکلات پیچیدهتری مانند خرابیهای فیزیکی یا منطقی نیز مورد استفاده قرار میگیرد. این فرآیند شامل انواع هاردها از جمله هاردهای اینترنال در کامپیوترها، لپتاپها و SSDهای پیشرفته و هاردهای اکسترنال میشود. هر یک از این نوع هاردها نیازمند روشهای خاصی برای بازیابی اطلاعات هستند. برای کسانی که قصد خرید SSD دارند، توجه به نوع و روشهای ریکاوری این نوع هارد میتواند در حفظ اطلاعات کمککننده باشد.
در این مقاله، با مراحل گام به گام ریکاوری انواع هارد دیسک آشنا خواهید شد. همچنین مشکلات رایج، ابزارهای پیشنهادی و نکات مهم برای بازیابی اطلاعات را بررسی خواهیم کرد. هدف ما این است که با ارائه یک راهنمای کامل، شما را در مسیر بازیابی اطلاعات ارزشمندتان همراهی کنیم. اگر نگران از دست رفتن اطلاعات خود هستید، این مقاله را تا انتها بخوانید تا راهحل مناسب را پیدا کنید.
ریکاوری هارد چیست و چرا اهمیت دارد؟
ریکاوری هارد به فرایندی گفته میشود که طی آن اطلاعات از دسترفته، حذفشده یا آسیبدیده در حافظههای ذخیرهسازی مانند هارد دیسک، SSD یا هارد اکسترنال بازیابی میشوند. این اطلاعات میتوانند به دلیل حذف تصادفی، خرابی منطقی (مانند فرمت شدن) یا مشکلات فیزیکی (مانند آسیب به قطعات داخلی هارد) از دست رفته باشند. ریکاوری اطلاعات معمولاً از طریق نرمافزارهای تخصصی یا تجهیزات حرفهای انجام میشود که برای هر نوع مشکل، روشهای متفاوتی را ارائه میدهند.
اهمیت ریکاوری اطلاعات
- حفاظت از دادههای حساس: در دنیای دیجیتال، اطلاعات کاری، مالی و شخصی یکی از باارزشترین داراییها محسوب میشوند. از دست دادن این اطلاعات میتواند خسارات مالی یا عاطفی جدی به همراه داشته باشد. به همین دلیل، بازیابی اطلاعات از دسترفته اهمیت ویژهای دارد و میتواند از پیامدهای ناگوار جلوگیری کند.
- صرفهجویی در هزینه: بازگرداندن اطلاعات از طریق ریکاوری، در مقایسه با بازسازی مجدد دادهها یا انجام پروژههایی که وابسته به اطلاعات از دسترفته هستند، هزینه کمتری دارد. بهعنوان مثال، بازگرداندن اطلاعات یک پروژه کاری بهجای تکرار آن، بهصرفهتر است.
- پیشگیری از استرس: از دست دادن اطلاعات مهم میتواند باعث نگرانی و استرس شدید شود. اما ریکاوری موفقیتآمیز، این نگرانیها را کاهش داده و آرامش خاطر را به افراد بازمیگرداند.
ریکاوری هارد فرآیندی است که به حفظ اطلاعات باارزش و کاهش زیانهای احتمالی کمک میکند. از اینرو، آشنایی با ابزارها و روشهای مناسب برای بازیابی اطلاعات، برای هر کاربر فناوری ضروری است.
انواع مشکلات رایج در هارد دیسکها
هارد دیسکها از ابزارهای اصلی ذخیرهسازی داده در کامپیوترها و لپتاپها هستند. با این حال، مانند هر قطعه سختافزاری دیگری، این دستگاهها نیز ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند که باعث از دست رفتن اطلاعات میشود. این مشکلات بهطور کلی در سه دسته اصلی قرار میگیرند:
مشکلات منطقی
مشکلات منطقی زمانی رخ میدهند که ساختار فایلها یا اطلاعات ذخیرهشده در هارد دچار اختلال شود، بدون اینکه آسیب فیزیکی به هارد وارد شود. نمونههای رایج این مشکلات عبارتاند از:
حذف تصادفی دادهها: ممکن است فایلهای مهم به اشتباه حذف شوند.
فرمت شدن هارد: فرمت کردن ناخواسته یا اشتباه هارد، همه دادههای موجود را غیرقابلدسترس میکند.
خرابی پارتیشنبندی: خرابی در جدول پارتیشن میتواند به از دست رفتن دسترسی به اطلاعات منجر شود.
مشکلات فیزیکی
مشکلات فیزیکی ناشی از آسیب به قطعات مکانیکی داخلی هارد هستند. این نوع مشکلات شامل:
خرابی موتور یا هد: این خرابیها معمولاً با صداهای غیر معمول یا توقف کامل هارد همراه است.
آسیبهای ناشی از ضربه یا سقوط: این نوع آسیب میتواند به قطعات داخلی هارد صدمه بزند و اطلاعات را غیرقابلدسترس کند.
مشکلات الکترونیکی
این دسته شامل خرابی در اجزای الکترونیکی مانند برد کنترلر یا اتصالات است. نقص در این بخشها میتواند مانع از ارتباط صحیح هارد با سیستم شود.
هرکدام از این مشکلات نیاز به روشهای خاصی برای ریکاوری دارند که بسته به نوع خرابی، از نرمافزارهای تخصصی تا تعمیرات حرفهای استفاده میشود. شناخت این مشکلات، اولین قدم برای بازیابی موفق اطلاعات است.
روشهای بازیابی اطلاعات هارد اینترنال
هاردهای اینترنال، بهعنوان حافظه اصلی کامپیوترها، محل ذخیره انواع دادههای مهم مانند اسناد کاری، فایلهای چندرسانهای، و سیستمعامل هستند. با این حال، خرابی یا حذف اطلاعات از این نوع هاردها ممکن است اتفاق بیفتد. بازیابی اطلاعات از هارد اینترنال نیازمند طی کردن مراحلی است که بسته به نوع مشکل میتواند ساده یا پیچیده باشد. در ادامه، روشهای گامبهگام برای ریکاوری اطلاعات از این نوع هاردها بررسی میشود.
اولین گام: تشخیص مشکل
قبل از هر اقدامی، باید نوع مشکل مشخص شود:
اگر هارد شناسایی نمیشود یا صداهای غیرمعمول مانند تقتق یا نویز تولید میکند، به احتمال زیاد مشکل فیزیکی است. در این حالت، باید از متخصصان یا مراکز تعمیر حرفهای کمک بگیرید.
اگر هارد بهدرستی شناسایی میشود اما اطلاعات حذف شده یا دسترسی به آنها ممکن نیست، مشکل منطقی بوده و میتوان از نرمافزارهای ریکاوری استفاده کرد.
گام دوم: استفاده از نرمافزار ریکاوری
برای مشکلات منطقی، نرمافزارهای تخصصی میتوانند به بازگرداندن اطلاعات کمک کنند. ابزارهای زیر برای این منظور توصیه میشوند:
EaseUS Data Recovery: قابلیت اسکن عمیق و بازیابی فایلهای حذفشده یا فرمتشده را دارد.
Recuva: نرمافزاری سبک و رایگان برای بازیابی فایلها.
Stellar Data Recovery: ابزاری حرفهای برای بازیابی اطلاعات از هاردهای خراب.
گام سوم: اقدامات اولیه برای جلوگیری از آسیب بیشتر
عدم نوشتن اطلاعات جدید: ذخیرهسازی دادههای جدید روی هارد میتواند فایلهای حذفشده را غیرقابلبازیابی کند.
استفاده از سیستم دیگر: هارد خود را از کامپیوتر جدا کرده و بهعنوان درایو ثانویه به یک سیستم سالم متصل کنید.
گام چهارم: فرآیند ریکاوری اطلاعات
نرمافزار ریکاوری را نصب و اجرا کنید.
گزینه اسکن عمیق (Deep Scan) را انتخاب کنید تا نرمافزار بتواند فایلهای بیشتری را شناسایی کند.
فایلهای بازیابیشده را در محلی غیر از هارد آسیبدیده ذخیره کنید.
با رعایت این مراحل، میتوانید اطلاعات مهم خود را با احتمال بالایی بازگردانید. در موارد خرابیهای جدیتر، همیشه بهتر است از متخصصان کمک بگیرید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
روشهای بازیابی اطلاعات از هاردهای SSD
هاردهای SSD به دلیل سرعت بالا و فناوری پیشرفته خود، یکی از بهترین گزینهها برای ذخیرهسازی اطلاعات هستند. اما بازیابی اطلاعات از آنها به دلیل استفاده از قابلیت TRIM که بهطور خودکار دادههای حذفشده را پاک میکند، چالشبرانگیزتر از هاردهای معمولی است. با این حال، در برخی موارد هنوز میتوان اطلاعات را بازگرداند. در ادامه روشهای گامبهگام برای ریکاوری اطلاعات از SSD بررسی میشود.
گام اول: بررسی وضعیت هارد
ابتدا مطمئن شوید که SSD به درستی توسط سیستم شناسایی میشود. اگر درایو در بخش مدیریت دیسک (Disk Management) سیستم ظاهر میشود، احتمالاً مشکل منطقی است. اما اگر SSD شناسایی نشود، ممکن است مشکل سختافزاری باشد و نیاز به بررسی تخصصی داشته باشد.
گام دوم: استفاده از نرمافزارهای تخصصی برای SSD
برای بازیابی اطلاعات از SSD، از نرمافزارهایی که بهطور خاص برای این نوع حافظه طراحی شدهاند، استفاده کنید. برخی از بهترین ابزارها عبارتاند از:
Disk Drill: نرمافزاری قوی و کاربر پسند با قابلیت پشتیبانی از انواع فرمتها و فایلها.
R-Studio: ابزاری حرفهای برای بازیابی اطلاعات از SSD حتی در شرایط پیچیده.
گام سوم: غیرفعال کردن قابلیت TRIM
قابلیت TRIM در SSD بهمنظور بهبود عملکرد و پاکسازی سریع دادههای حذفشده طراحی شده است. اما این ویژگی میتواند بازیابی اطلاعات را دشوار کند. برای غیرفعال کردن TRIM:
وارد Command Prompt شوید و دستور fsutil behavior set Disable Delete Notify 1 را اجرا کنید.
پس از اتمام بازیابی، میتوانید TRIM را دوباره فعال کنید با دستور fsutil behavior set DisableDeleteNotify 0.
گام چهارم: بازیابی اطلاعات
نرمافزار انتخابی را نصب و اجرا کنید.
SSD را اسکن کنید. بهتر است از گزینه Deep Scan استفاده کنید تا دادههای بیشتری شناسایی شوند.
فایلهای بازیابیشده را در یک درایو دیگر ذخیره کنید تا از بازنویسی دادهها جلوگیری شود.
ریکاوری اطلاعات از SSD به دلیل فناوری خاص آن ممکن است همیشه موفقیتآمیز نباشد. اما با استفاده از نرمافزارهای مناسب و رعایت مراحل فوق، شانس موفقیت افزایش مییابد.
ریکاوری اطلاعات از هارد آسیبدیده فیزیکی
هاردهایی که به دلیل آسیب فیزیکی از کار افتادهاند، چالشبرانگیزترین موارد برای بازیابی اطلاعات هستند. آسیب فیزیکی میتواند ناشی از سقوط، نفوذ مایعات، نوسانات برق، یا استفاده طولانیمدت باشد. در چنین شرایطی، موفقیت ریکاوری به شدت آسیب و نحوه برخورد اولیه با هارد بستگی دارد. در ادامه، مراحل و توصیههای مربوط به ریکاوری هارد آسیبدیده فیزیکی شرح داده میشود.
گام اول: تشخیص نوع آسیب
اولین گام در بازیابی اطلاعات از هارد آسیبدیده، تشخیص نوع آسیب است:
صداهای غیرعادی: اگر هنگام روشن کردن هارد صداهایی مانند کلیک یا تقتق میشنوید، احتمال خرابی قطعات داخلی مانند هد یا موتور وجود دارد. این نوع خرابی معمولاً نیاز به تعمیر یا تعویض قطعه دارد.
شناسایی نشدن هارد: در صورتی که هارد اصلاً توسط سیستم شناسایی نمیشود، ممکن است برد الکترونیکی یا اتصالات داخلی آسیب دیده باشند. این نوع مشکلات معمولاً به تعویض یا تعمیر برد نیاز دارند.
گام دوم: اقدامات اولیه و پیشگیری از آسیب بیشتر
عدم دستکاری: هرگز سعی نکنید هارد آسیبدیده را در محیط غیر استاندارد باز کنید. باز کردن هارد در شرایط نامناسب ممکن است باعث نفوذ گرد و غبار به دیسکها شده و دادهها را بهطور دائمی از دست بدهید.
عدم روشن کردن مکرر: اگر هارد دچار صداهای غیرعادی یا مشکلات شناسایی است، از روشن کردن مکرر آن خودداری کنید. این کار ممکن است آسیب را تشدید کند.
گام سوم: کمک گرفتن از مراکز تخصصی ریکاوری
آسیبهای فیزیکی نیازمند تجهیزات پیشرفته و محیط کنترلشده هستند. مراکز تخصصی ریکاوری از ابزارهایی مانند کلینروم (Clean Room) استفاده میکنند تا در شرایط استاندارد، هارد را باز کرده و به بازگرداندن اطلاعات بپردازند.
گام چهارم: فرآیند تعمیر و بازیابی
تعمیر قطعات آسیبدیده: در برخی موارد، تعمیر یا تعویض قطعات داخلی مانند هد، موتور، یا برد میتواند به دسترسی مجدد به دادهها کمک کند.
بازیابی دادهها: پس از تعمیر، دادهها با استفاده از نرمافزارها و تجهیزات تخصصی استخراج میشوند.
ریکاوری اطلاعات از هارد آسیبدیده فیزیکی، یکی از حساسترین فرآیندها است. موفقیت این عملیات به عدم دستکاری اولیه توسط افراد غیرمتخصص و مراجعه به مراکز معتبر بستگی دارد. در نهایت، استفاده از نسخههای پشتیبان منظم بهترین راه برای جلوگیری از از دست دادن اطلاعات است.
معرفی بهترین نرمافزارهای ریکاوری هارد
در مواقعی که اطلاعات بر روی هارد دیسک به دلایل مختلفی مانند حذف تصادفی، فرمت شدن یا خرابی هارد از دست میروند، استفاده از نرمافزارهای ریکاوری میتواند بهترین گزینه برای بازیابی دادهها باشد. در ادامه، برخی از بهترین نرمافزارهای ریکاوری هارد معرفی شدهاند که هرکدام ویژگیهای خاص خود را دارند و میتوانند در شرایط مختلف به کمک شما بیایند.
EaseUS Data Recovery Wizard
EaseUS Data Recovery Wizard یکی از محبوبترین نرمافزارهای ریکاوری است که برای بازیابی دادههای حذفشده یا فرمتشده طراحی شده است. این نرمافزار میتواند بهراحتی اطلاعات گمشده را از هاردهای داخلی و خارجی، کارتهای حافظه و درایوهای USB بازیابی کند. ویژگیهای این نرمافزار شامل رابط کاربری ساده، اسکن عمیق و امکان پیشنمایش فایلهای قابل بازیابی است. بهعلاوه، نسخه رایگان آن به کاربران اجازه میدهد تا حجم محدودی از دادهها را بازیابی کنند.
Recuva
Recuva یک نرمافزار ریکاوری ساده، سریع و رایگان است که برای کاربرانی که به دنبال بازیابی اطلاعات حذفشده از هارد دیسک، کارتهای حافظه یا درایوهای USB هستند، مناسب است. این نرمافزار بهویژه برای بازیابی فایلهای تصویری، صوتی و مستندات کاربرد دارد. Recuva به کاربر این امکان را میدهد که قبل از بازیابی، پیشنمایشی از فایلهای قابل بازیابی مشاهده کند. نسخه رایگان آن امکانات محدودی دارد، اما نسخه پریمیوم امکانات بیشتری را برای کاربران فراهم میکند.
Stellar Data Recovery
Stellar Data Recovery یک نرمافزار پیشرفته است که قابلیت ریکاوری انواع دادهها را از هارد دیسکهای داخلی و خارجی، درایوهای SSD، و حتی RAIDها فراهم میآورد. این نرمافزار میتواند اطلاعات گمشده یا آسیبدیده را از سیستمعاملهای مختلف از جمله ویندوز، مک و لینوکس بازیابی کند. ویژگیهای برجسته آن شامل اسکن عمیق، قابلیت بازیابی از هاردهای خراب یا فرمتشده و بازیابی فایلها از محیطهای RAID است.
Disk Drill
Disk Drill یکی از قویترین نرمافزارهای ریکاوری است که بهویژه برای بازیابی اطلاعات از هاردهای SSD طراحی شده است. این نرمافزار میتواند اطلاعات را از انواع حافظهها، از جمله هاردهای داخلی و خارجی، کارتهای SD، و درایوهای USB بازیابی کند. Disk Drill با قابلیتهای پیشرفتهای مانند اسکن عمیق و تعمیر پارتیشنهای خراب، ابزاری بسیار مفید برای کاربران حرفهای است. این نرمافزار نسخه رایگان و پرمیوم دارد که نسخه پریمیوم امکانات گستردهتری ارائه میدهد.
انتخاب نرمافزار ریکاوری مناسب به نوع مشکل شما و نوع دادههایی که نیاز به بازیابی دارند، بستگی دارد. EaseUS Data Recovery Wizard و Recuva برای کاربران مبتدی و نیازهای معمولی مناسب هستند، در حالی که Stellar Data Recovery و Disk Drill برای نیازهای پیچیدهتر و کاربران حرفهای طراحی شدهاند.
آیا هاردهای اکسترنال نیز قابل ریکاوری هستند؟
هاردهای اکسترنال نیز همانند هاردهای اینترنال قابلیت ریکاوری دارند، به شرطی که مشکل ایجاد شده به صورت فیزیکی یا سختافزاری حاد نباشد. در صورتی که دادهها به طور تصادفی حذف یا فرمت شده باشند یا سیستم قادر به شناسایی هارد نباشد، همچنان میتوان از روشهای مختلف برای بازیابی اطلاعات استفاده کرد.
اولین قدم برای ریکاوری هارد اکسترنال، اتصال آن به یک سیستم دیگر است. گاهی اوقات مشکلات نرمافزاری باعث میشود که هارد شناسایی نشود یا به درستی کار نکند. با اتصال هارد به سیستم جدید، میتوان بررسی کرد که آیا مشکل از هارد است یا سیستم مورد نظر.
در صورتی که هارد شناسایی شود، استفاده از نرمافزارهای تخصصی بازیابی اطلاعات میتواند کمککننده باشد. ابزارهایی مانند Wondershare Recoverit و MiniTool Power Data Recovery برای بازیابی فایلهای حذفشده، فرمتشده یا خرابشده طراحی شدهاند. این نرمافزارها قادر به اسکن هارد و پیدا کردن فایلهای آسیبدیده هستند و امکان بازیابی اطلاعات را بهصورت آسان فراهم میکنند. این برنامهها معمولاً قادر به بازیابی فایلهای مختلف مانند تصاویر، مستندات، ویدئوها و فایلهای صوتی هستند.
در صورتی که هارد به هیچ وجه شناسایی نشود یا به دلایل فیزیکی آسیب دیده باشد، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصصان ریکاوری اطلاعات و استفاده از تجهیزات پیشرفتهتر باشد. بنابراین، با رعایت مراحل اولیه، میتوان امید به بازیابی اطلاعات هارد اکسترنال داشت.
آیا ریکاوری هارد فرمتشده امکانپذیر است؟
ریکاوری اطلاعات از هارد فرمتشده معمولاً امکانپذیر است، بهویژه اگر فرمت بهصورت سریع (Quick Format) انجام شده باشد. در فرمت سریع، دادهها بهطور کامل از روی هارد حذف نمیشوند، بلکه فقط شاخصهای مربوط به فایلها پاک میشود و فضای هارد بهعنوان قابل استفاده مجدد علامتگذاری میشود. بنابراین، فایلهای قدیمی هنوز در فضای هارد وجود دارند و تا زمانی که دادههای جدید روی هارد نوشته نشوند، امکان بازیابی آنها وجود دارد.
برای بازیابی اطلاعات از هارد فرمتشده، استفاده از نرمافزارهای تخصصی ریکاوری دادهها ضروری است. نرمافزارهایی مانند R-Studio و TestDisk ابزارهای قدرتمندی هستند که برای اسکن هارد فرمتشده و شناسایی دادههای حذفشده طراحی شدهاند. این برنامهها میتوانند فایلهایی که فرمت شدهاند را بازیابی کرده و آنها را به حالت قبلی خود برگردانند. فرآیند اسکن معمولاً شامل جستجوی بلاکهای ذخیرهشده از فایلها و شناسایی آنها بر اساس الگوهای شناختهشده است.
با این حال، مهمترین نکته در ریکاوری هارد فرمتشده این است که نباید دادههای جدیدی روی هارد فرمتشده نوشته شود. نوشتن دادههای جدید میتواند جایگزین اطلاعات قدیمی شود و شانس بازیابی آنها را کاهش دهد. بنابراین، در صورتی که به اشتباه هارد خود را فرمت کردهاید، باید فوراً از نوشتن دادههای جدید روی آن خودداری کرده و از نرمافزارهای ریکاوری برای بازیابی اطلاعات استفاده کنید.
جمعبندی
ریکاوری هارد فرآیندی مهم برای بازگرداندن اطلاعات از دسترفته است و میتواند برای حفظ دادههای ارزشمند بسیار حیاتی باشد. روشهای مختلفی برای ریکاوری وجود دارد که بسته به نوع هارد (اینترنال، SSD یا اکسترنال) و نوع مشکل (منطقی یا فیزیکی) متفاوت است. در مشکلات نرمافزاری یا منطقی، نرمافزارهای تخصصی مانند R-Studio یا TestDisk میتوانند بسیار موثر باشند. اما در مواردی که مشکل فیزیکی یا سختافزاری است، بهترین گزینه مراجعه به مراکز تخصصی بازیابی اطلاعات است.
رعایت نکات اولیه، مانند جلوگیری از نوشتن دادههای جدید روی هارد و استفاده از نرمافزارهای مناسب، میتواند شانس موفقیت ریکاوری را افزایش دهد. همچنین، برای جلوگیری از بروز مشکلات مشابه در آینده، بهترین راهحل پشتیبانگیری منظم از دادهها است.
در نهایت، اگر قصد خرید هارد دیسک جدید یا SSD برای سیستم خود دارید، بهتر است از فروشگاههای معتبر و با گارانتی خرید کنید تا از کیفیت و عملکرد بالا برخوردار باشید. این اقدامات به حفظ امنیت دادهها و بهبود کارایی سیستم کمک خواهند کرد.
- چکیده مقاله
پیشنهادهای ویژه